Abel Hertzberger wint Ab Harrewijn Prijs 2005

Abel Hertzberger

Abel Hertzberger van de werkgroep Nederland-Srebrenica is de winnaar van de Ab Harrewijn Prijs 2005. Dit maakte juryvoorzitter Paul Rosenmöller bekend tijdens de uitreikingsbijeenkomst op vrijdagmiddag 13 mei in rk spiritueel centrum De Boskant in Den Haag. Er waren vijf genomineerden.

Uit het juryrapport: “Deze zomer is het precies tien jaar geleden dat de enclave Srebrenica viel. De werkgroep Nederland-Srebrenica heeft zich tot doel gesteld om zich, over schuldvragen heen, in te zetten voor het weer opbouwen van de multi-etnische gemeenschap die Srebrenica ooit was. Dankzij haar is er bijvoorbeeld weer een voetbalploeg waar zowel Bosniaks als Serviërs deel van uitmaken.

Ab is als kamerlid meerdere keren naar Bosnië geweest en heeft daar persoonlijke contacten aan overgehouden die zijn partner Siska tot op de dag van vandaag aanhoudt. De werkgroep Nederland-Srebrenica stelt ook contact centraal. In de periode 2001-2003 zorgde zij voor velerlei activiteiten die tot doel hadden de onderlinge contacten in de enclave te versterken. Daarvoor zetten zich in totaal tachtig vrijwilligers in. De jury van de Ab Harrewijn Prijs hoopt dat de prijs een stimulans zal zijn om dit werk voort te zetten.”

Het juryrapport
Foto’s van de uitreiking
Informatie van de genomineerden

Het juryrapport

Een dezer dagen komt in de Tweede Kamer eindelijk de Wet Harrewijn in behandeling, de wet die ondernemingsraden vooraf inzicht geeft in de salarissen van het topmanagement. Omdat ook het CDA de wet steunt, ziet het ernaar uit dat de wet er gaat komen. Als groep mensen die zich mede ten doel gesteld heeft Abs gedachtengoed telkens weer in de herinnering te roepen, zijn we daar natuurlijk blij mee.

Evenzo verheugt het de jury van de Ab Harrewijn Prijs dat dit jaar maar liefst 21 projecten werden voorgedragen. Dat is weer beduidend meer dan vorig jaar. Bovendien hebben we ons mogen verheugen in structurele media-aandacht, onder andere via het radioprogramma Schepper & Co. Dit alles vinden we in een tijdperk waarin onverdraagzame boodschappen veel weerklank vinden, een bemoedigend teken.

Alle vijf de initiatieven die de jury dit jaar nomineerde voor de Ab Harrewijn Prijs van dit jaar hebben gemeen dat ze een hand uitsteken. Ze hebben ook gemeenschappelijk dat ze moeilijk onderling vergelijkbaar zijn. Verzoening tot stand brengen in Srebrenica of asielzoekers opvangen in de Bijlmer is iets anders dan met moslims en christen bijbel en koran lezen, of voedselpakketten samenstellen, of voorlichting geven over vrouwenmishandeling in allochtone kringen. Het zijn alle vijf initiatieven die een prijs verdienen en die de jury graag onder de aandacht brengt.

Toch moest de jury een keuze maken. Zij heeft zich bij het aanwijzen van een winnaar laten leiden door een aantal criteria: originaliteit van het idee, het samenbrengen van mensen en het overbruggen van schijnbaar onoverbrugbare tegenstellingen. Minstens zo belangrijk was de intuïtie van de juryleden, die Ab allen van nabij gekend hebben, hoe de naamgever van de prijs het betreffende initiatief gewaardeerd zou hebben. Op grond van deze overwegingen heeft de jury uiteindelijk een keuze gemaakt.

Hoewel alle vijf genomineerden ongetwijfeld op Abs warme steun hadden kunnen rekenen, zit er één project tussen dat actief is met een onderwerp waarmee Ab zich in zijn periode als kamerlid meer dan gemiddeld mee bezig heeft gehouden en dat hem erg aan het hart ging. Er is bovendien een reden om juist dit jaar extra aandacht voor dit onderwerp te vragen.

De winnaar van de Ab Harrewijn Prijs 2005 is Abel Hertzberger, de drijvende kracht achter de werkgroep Nederland-Srebrenica.

Deze zomer is het precies tien jaar geleden dat de enclave Srebrenica viel. De werkgroep Nederland-Srebrenica heeft zich tot doel gesteld om zich, over schuldvragen heen, in te zetten voor het weer opbouwen van de multi-etnische gemeenschap die Srebrenica ooit was. Dankzij haar is er bijvoorbeeld weer een voetbalploeg waar zowel Bosniaks als Serviërs deel van uitmaken.

Ab is als kamerlid meerdere keren naar Bosnië geweest en heeft daar persoonlijke contacten aan overgehouden die zijn partner Siska tot op de dag van vandaag aanhoudt. De werkgroep Nederland-Srebrenica stelt ook contact centraal. In de periode 2001-2003 zorgde zij voor velerlei activiteiten die tot doel hadden de onderlinge contacten in de enclave te versterken. Daarvoor zetten zich in totaal tachtig vrijwilligers in. De jury van de Ab Harrewijn Prijs hoopt dat de prijs een stimulans zal zijn om dit werk voort te zetten.

Foto’s van de uitreiking

De uitreiking vond plaats in RK Spiritueel Centrum De Boskant in Den Haag

De genomineerden van links naar rechts: Nurdan Tatoglu, Msizi Dube, Jacques Boschman, Hassan Saboune & Gerrit Jan van der Kolm en Abel Hertzberger

Juryvoorzitter Paul Rosenmöller maakt de winnaar bekend: Abel Hertzberger

Stand-up comedian Soula Notos verzorgde een intermezzo. Winnaar Abel Hertzberger met de trofee

Presentator Frits Wester in gesprek met Abel Hertzberger

Informatie van de genomineerden

Tussen Wal en Schip

Stichting “Tussen Wal en Schip” is na vele jaren hulpverlening op privé-basis en later als vereniging, uiteindelijk in december 2003 een officieel erkende (maar ongesubsidieerde) Stichting geworden. Aanvankelijk met 2 vrijwilligers en 26 gezinnen als cliënt. Nu, ruim anderhalf jaar later, zijn er 25 vrijwilligers en ruim 360 gezinnen. De werkwijze en manier van hulpverlening is echter niet gewijzigd.

De armoedeproblematiek staat hoog in het vaandel en daarom is als doelstelling en omschrijving van de Stichting gekozen voor: ”Centrum ter bestrijding en voorkoming van armoede en sociale uitsluiting”.

Met andere woorden, de stichting helpt mensen die op of onder de armoedegrens (moeten) leven. Minstens een op de tien Nederlandse huishoudens moet rondkomen van een inkomen op of onder het sociale minimum. De cliënten komen uit alle lagen van de bevolking, zijn van alle leeftijden, rassen en geloven.


  • Het eerste wat wordt gedaan is mensen, die daarvoor in aanmerking komen, voorzien van voedselpakketten en/of alles wat binnen een huishouden nodig is.

  • Als tweede (en eigenlijk de belangrijkste actie) wordt bekeken, waardoor mensen in de armoedesituatie terecht zijn gekomen en hoe de stichting kan helpen om uit die vicieuze cirkel te komen.

  • Er wordt actie ondernomen om inkomens te herstellen, schuldsaneringen te begeleiden, een uitkering aan te vragen. De stichting voert namens hen het woord bij uitkeringsinstanties, maar ook bij gerechtshoven, deurwaarders enzovoort.


Immers, alleen voedsel verstrekken is niet voldoende. De stichting wil de mensen weer “op de rails zetten” met als doel dat zij hun zelfvertrouwen terug krijgen, sociale contacten gaan oppakken en weer als een volwaardig lid aan onze maatschappij kunnen gaan deelnemen.

Het overgrote gedeelte van deze mensen die aangemeld worden door diverse instanties, kerken, vluchtelingenwerk enzovoort maar ook op particuliere basis bij de stichting aankloppen, voelt zich nu overbodig. Velen zijn “murw” gemaakt door het ontmoedigingsbeleid dat overheid en gemeente voert en door vele bureaucratische regels en rompslomp. Dagelijks moeten zij strijd leveren om hun huishouden te kunnen bekostigen en dat slorpt alle energie op en sluit een sociaal leven uit. Het maakt voor hen het grote verschil dat zij bij een stichting terecht kunnen, die hen begrijpt en helpt en op integere en respectvolle manier een uitweg biedt.

“Geef ons heden ons dagelijks brood” is de spreuk die aanwezig is bij de stichting .
Wij proberen dit op alle mogelijke manieren vorm te geven. Iedere dag weer, zeven dagen in de week.

[Meer]

Jongeren op doortocht

Jongeren op Doortocht is gestart binnen de African Methodist Episcopal Church door Dominee Msizi Dube met ondersteuning van de Salesianen van Don Bosco. Dominee Msizi Dube is de coördinator, hij werkt zeven dagen per week voor Jongeren op Doortocht (JOD). Daarnaast is hij de dominee van de AME kerk.

Jongeren op Doortocht is een christelijke organisatie die zich wil inzetten voor jongeren en jongvolwassenen met een Afrikaanse achtergrond, die vanwege hun moeilijke situatie als uitgeprocedeerden in Nederland ondersteuning en begeleiding nodig hebben bij het zoeken naar een eigen weg in het leven. JOD wil deze mensen de belangrijkste middelen van bestaan bieden, zoals voedsel, onderdak, medicijnen en ontspanning zodat ze niet in de criminaliteit, prostitutie of uitbuitingssituaties terecht komen. JOD gebruikt religie niet om de problemen van de mensen op te lossen maar zet haar christelijke identiteit en de rol van verschillende religies in als basis voor de communicatie met de doelgroep.

Hoofdactiviteiten:


  • Inloop. De inloop is dagelijks geopend van de ochtend tot ’s avonds na de warme maaltijd, ook op feestdagen. ’s Ochtends is er ontbijt, overdag is er thee en ’s avonds een warme maaltijd. Overdag kan er een spelletje dam gespeeld of televisie gekeken worden. Ook is er de mogelijkheid om met de coördinator een gesprek te hebben. De dagelijkse maaltijden zorgen ervoor dat de jongens zich een stuk rustiger voelen waardoor er minder spanningen ontstaan, dit heeft een preventieve werking op de buurt.

  • Opvanghuis HIV/AIDS. Het opvanghuis is beschikbaar voor mensen die geïnfecteerd zijn met HIV/AIDS van Afrikaanse afkomst, die niet over een legale status beschikken.

  • Begeleiding en ondersteuning bij terugkeer. De ervaring met het werken met mensen uit West Afrika heeft geleerd dat er een behoefte is om terug te keren naar het land van herkomst. Deze behoefte wordt geblokkeerd door handicaps zoals geestelijk instabiliteit (stress), angst en schaamte voor gezichtsverlies. Om de drempel te verlagen hanteert JOD een individuele benadering.

  • Vrouwen met kinderen. Opvang van vrouwen met (en zonder) kinderen uit de Afrikaanse doelgroep die uitgeprocedeerd zijn en die vanwege hun vrouwzijn en hun problemen zeer kwetsbaar zijn om op straat te belanden en/of in uitbuitingssituaties zoals prostitutie of vrouwenhandel te belanden.

  • Begeleiding & bemiddeling onverzekerden bij ziekenhuisbezoek. Uitgeprocedeerden en illegalen zijn in de meeste gevallen niet verzekerd voor ziektekosten. Een groot aantal van hen heeft veel lichamelijke klachten. Bij ernstige klachten biedt JOD begeleiding en bemiddeling bij bezoek huisarts en ziekenhuis. Ook wordt bemiddeld met de arts en het ziekenhuis over hoe om te gaan met de gemaakte kosten.


[Meer]

De Buitenwacht

De Buitenwacht is in 1982 ontstaan in de toenmalige zogeheten volkswijk Oud Krispijn in Dordrecht. Op dat moment woonden er voornamelijk geseculariseerde arbeiders, en sloot de Buitenwacht zich daarbij aan. Nu is het, evenals vele vergelijkbare wijken in Nederland, een sterk multiculturele en multireligieuze samenleving, van groepen mensen die op verschillende manieren uitsluiting ervaren van een samenleving waar het zoeken naar ‘identiteit’ ( ‘wie ben ik?’ en ‘waar hoor ik bij?’) de centrale thematiek is. Steeds meer lopen scheidslijnen in de maatschappij langs godsdienstige grenzen.

Reeds langer leefde er daarom bij de Buitenwacht het verlangen om met een divers samengestelde groep mensen in de bijbel en de koran te lezen om te lezen wat er echt staat en werkelijk met elkaar in gesprek te komen over elkaars godsdienst.

Vanaf het begin was er de overtuiging dat een dergelijke groep een ‘dubbele’ leiding zou moeten hebben: beide geworteld in respectievelijk de Moslim en de Christelijke traditie en beide met goede kennis van de grondtekst van Bijbel resp. de Koran. Daarnaast voldoende kennis van de Nederlandse taal en bereidheid om niet alleen uit te leggen, maar ook werkelijk in gesprek te gaan. Wij wilden bovendien niet in de sfeer van de ‘deskundigen’ komen, maar juist de leiding houden bij mensen uit het netwerk. Toen Gerrit Jan van der Kolm en Hassan Saboune elkaar voorjaar 2004 ontmoetten, kon het verlangen bij beiden werkelijkheid worden. In september 2004 werd begonnen met 10 deelnemers en tot januari 2005 verdubbeld tot 20 deelnemers.

In principe wordt een uur in de Koran gelezen en een uur in de Bijbel. De thema’s voor de komende periode worden op de eerste avond van een serie bijeenkomen vastgesteld door de groep. Teksten worden in kopie gelezen. Het blijkt dat de bespreking van de ene thematiek weer de volgende vragen oproept. Beide begeleiders doen ieder hun eigen stuk, en zijn deelnemer aan het gesprek als de ander leidt. Zij weten van elkaar niet welke teksten zij uitkiezen, wel spreken zij de thematiek door. Ook voor de begeleiders is het inspirerend om zich te laten verrassen door de teksten van de ander.

De meeste deelnemers komen iedere week, en ook nieuwe mensen kunnen op ieder moment instromen. Wellicht gaat op den duur de thematiek zich herhalen (positie van de vrouw, geweld, fundamentalisme, djihad enzovoort staan nu eenmaal volop in de belangstelling) maar op dit moment blijken steeds nieuwe teksten ook op dezelfde thema’s telkens ander licht te werpen. Soms wordt ook gekozen voor een minder door de huidige discussie gedomineerde vraagstelling. Bijvoorbeeld door naast elkaar verhalen van Ibrahim en Abraham, Isa en Jezus te lezen.

[Meer]

Werkgroep Nederland-Srebrenica

Het streepje in de naam geeft aan dat het om een relatie gaat. Hoe je ook aankijkt tegen de schuldvraag rond de val van Srebrenica, ‘we’ waren er en het ging mis. Het minste dat je dan kunt doen is contact maken. Begin 1996 vroegen we alle 150 kamerleden dat te doen. In mei 1997 was het ‘al’ zover dat de vaste kamercommissie ‘buitenlandse zaken’ overlevenden ontmoette. In september 1997 nodigden we een delegatie naar Nederland uit. WNS richt zich op:


  • Het wakker houden van de aandacht voor Srebrenica.

  • Handelen naar wat belangrijk is voor de overlevenden.

  • Het project Civiele Buitenlandse Aanwezigheid.


Centraal staat: ‘bijdragen aan verminderen van de spanning’. We werken aan verbetering van de relatie met Srebrenica en tussen Bosniaks en Serviërs onderling. In de eerste fase vormden 80 vrijwilligers die er ieder twee maanden verbleven een permanente aanwezigheid, als brug tussen een klein groepje terugkerende Bosniaks en 7000 Serviërs. Activiteiten zijn een middel tot contact en dragen bij aan herstel: een muur schilderen, een deur of de WC repareren, Engelse les, computerles, installatie van computers voor het gemeentehuis, renoveren van ruimtes in ‘Dom Kulture’ en van het park, speeltoestellen bouwen. Sinds 2004 werken we meer projectmatig. Alles dat we doen is kleinschalig. Daarbij gaan we strategisch te werk. Enkele voorbeelden:

  • Bosniaks lieten zich niet behandelen door het Servische medisch ziekenhuis personeel. ‘Wat spuit die arts mij dan in?’ We organiseerden dat twee artsen uit Tuzla om de week naar Srebrenica kwamen. Samen met Servische artsen en verpleegkundigen hielden ze spreekuur. Nederlandse verpleegkundigen gingen in de tussenliggende weken op huisbezoek. Nu gaan Bosniaks wel naar de lokale voorziening.

  • Een vrijwilligster maakte muziek met kinderen. Ze glunderden bij hun einduitvoering. Ook de ouders, die hun kinderen op het podium zagen staan, glunderden. Dat was aanleiding voor het doorlopende project ‘Muziekbus’.

  • We stimuleerden de heroprichting van F.C. Guber. Nederlandse vrijwilligers renoveerden het clubhuis. Nu vormen Bosniak en Servische jongeren een voetbalteam. Samen roepen de vaders vanaf de zijlijn aanwijzingen.

  • De eerste groep jongeren volksdanst. We leggen contacten met Nederlandse volksdansgroepen.

  • 6 volwassenen en 40 jongeren werken als vrijwilligers aan sociale hulp voor ouderen en zieken in de buurten. De jongeren doen boodschappen en klussen. Ze zijn trots. Het is hun project.


De Nederlandse overheid zegt tot nu niet toe de financiën voor ‘Srebrenica’ tot 2010 op het peil van 2004 te houden. WNS voert hier actie voor.

[Meer]

Stichting Kezban

Stichting Kezban is in januari 2001 opgericht met als doelstelling huiselijk geweld binnen relaties in allochtone kring te voorkomen en te bestrijden; de bestuursleden zijn vrouwen van verschillende etnische herkomst.

De ideeën tot de vorming van deze stichting zijn in 1999 ontstaan en wel naar aanleiding van de dood van een jonge Turkse vrouw, genaamd Kezban. Zij werd in Zwijndrecht op straat in het bijzijn van haar kinderen door haar ex-man neergeschoten. Haar vriendinnen waren daardoor zeer geschokt, temeer daar het bekend was dat Kezban door haar ex-man werd bedreigd, maar op haar signalen was niet adequaat gereageerd, noch door de politie, noch door de hulpverlening.

Door haar specifieke kennis van de problematiek heeft Stichting Kezban zich in de korte tijd van haar bestaan ontwikkeld tot een veel gevraagd expert op het gebied van huiselijk geweld in Turkse en Marokkaanse kringen. Echter, tot haar genoegen, kan het bestuur vaststellen dat sinds haar oprichting de belangstelling voor de problematiek sterk is toegenomen en het onderwerp nu voluit ‘op de agenda’ staat. Zij hoopt dat door die toegenomen aandacht een einde komt aan de benarde situatie waarin vele vrouwen moeten leven.

Vergroten van waakzaamheid en toegankelijkheid van de reguliere hulpverlening is een van de acties van de stichting. Zonder een actieve bekendmaking naar mogelijke hulpvragers wordt Stichting Kezban benaderd door allochtone slacht-offers van huiselijk geweld met vragen om hulp en advies. Daardoor heeft zij een goed beeld van de specifieke problemen die deze hulpvragers ondervinden. Deze ervaringsgegevens worden gebruikt om de toegang tot de reguliere hulpverlening te verbeteren en om het beleid van overheid en instellingen te beïnvloeden.

Omdat er een groot gebrek was aan voorlichtend materiaal, specifiek gericht op de doelgroep, heeft Stichting Kezban twee videovoorlichtingsfilms laten maken over geweld binnenshuis, een in de Turkse en een in de Arabische taal. De laatste is ook met een Berberse voice-over verkrijgbaar. De films, getiteld ‘Als ik háár was…’ hebben de vorm van een docudrama. Sinds kort zijn speciale voorlichters getraind (van diverse etnische herkomst), die door Stichting Kezban ingezet worden bij moeilijk bereikbare groepen. Ook wordt gewerkt aan een methodiek, die de signaalgevoeligheid van hulpverleners kan vergroten, en aan gebruik van de film bij beroepsopleidingen.

Stichting Kezban is een kleine vrijwilligersorganisatie. De financiën bestaan uit donaties en projectsubsidies; zij ontvangt geen structurele subsidie. Voor het verwezenlijken van haar doelstellingen werkt de stichting nauw samen met verschillende landelijke en regionale organisaties, werkzaam op het gebied van huiselijk geweld.

[Meer]