Bien Hofman wint Ab Harrewijn Prijs 2012
De Ab Harrewijn Prijs 2012 gaat naar Bien Hofman, drijvende kracht achter de Pendrecht Universiteit. Pendrecht geldt als de een na zwakste onder de zogenoemde Vogelaarwijken. Voor Bien en haar team zijn de bewoners de deskundigen van hun eigen wijk en professionals kunnen van hen wat leren. Zo is de Pendrecht Universiteit ontstaan, een kenniscentrum in de wijk van, voor en door wijkbewoners.
Het juryrapport: “De jury heeft bewondering voor de manier waarop de Pendrecht Universiteit de kracht van wijkbewoners mobiliseert, door hen niet te presenteren als ontvangende partij, maar als brenger. Je zou haast kunnen zeggen dat een belangrijke doelgroep van de Pendrecht Universiteit, de ambtenaren en bestuurders die er kunnen leren over de bewoners, niet de doelgroep van de Ab Harrewijn Prijs is. Toch zijn het uiteindelijk de bewoners van een van de minst rijke wijken van Nederland die profiteren van wat de Pendrecht Universiteit hen laat zijn.”
Het juryrapport
Foto’s van de uitreiking
Informatie van de genomineerden
Het juryrapport
Tien jaar geleden is het alweer dat we Ab Harrewijn verloren. Een drijvende kracht achter de aanpak van armoede in Nederland, die velen van ons persoonlijk gekend hebben. Een optimistisch mens ook, altijd op zoek naar de mogelijkheden van het systeem. Vandaar ook dat we hem mogen gedenken met een klein feestje, een prijs die laat zien dat zijn gedachtegoed springlevend is, in de vorm van initiatieven in heel Nederland, voortgebracht door mensen die niet bij de pakken neerzitten.
Een van de mooie dingen aan de Ab Harrewijn Prijs is dat we als jury zo’n breed palet binnenkrijgen aan voordrachten van optimisten. Niet alleen gaat het om totaal verschillende doelgroepen: asielzoekers, eenzamen, alleenstaande moeders, noem maar op. Ook de initiatieven zelf hebben een totaal verschillende schaal. Kijk maar naar de vijf genomineerden van dit jaar.
Bea en Savitri zijn twee vrouwen die zich om hun directe omgeving in Den Haag ontfermen. Het Quality Centre is een grotere organisatie, een netwerk voor vluchtelingen van meer dan honderd vrouwen. Het Atelier voor Overlevingskunst spreekt daklozen aan met een creatief concept, terwijl de Pendrecht Universiteit de kracht van buurtbewoners op een originele manier overbrengt aan het gezag. De Wonne is een leefgemeenschap die haar opvangnet wijd uitwerpt. U hoort het: totaal verschillende organisaties, met totaal verschillende doelgroepen.
Die diversiteit maakt het ook altijd weer moeilijk om een winnaar aan te wijzen. Het blijft appels met peren vergelijken. En toch – zo luidt het cliché – moeten we een keuze maken. Dat is nu eenmaal de taak die we onszelf hebben opgelegd. De vraag is daarbij niet: voor welke doelgroep kiezen we, of voor wat voor soort organisatie? Ieder van de vijf initiatieven heeft zijn eigen, grote waarde, in zijn eigen omgeving. Als jury kijken we naar inzet, naar originaliteit, naar het overbrengen van het optimisme dat ons zo aanspreekt.
Al die aspecten vonden we terug bij de winnaar van de Ab Harrewijn Prijs 2012. Een originele aanpak van een bekend gegeven, op een plek waar dat niet vanzelfsprekend is. De jury ziet een initiatief dat eigenwaardes versterkt, dat mensen niet als slachtoffer neerzet maar als uitdragers van een boodschap. Een initiatief ook dat zijn resultaten breed uitdraagt en daardoor een voorbeeldfunctie heeft. De winnaar van de Ab Harrewijn Prijs 2012 is Bien Hofman van de Pendrecht Universiteit.
De jury heeft bewondering voor de manier waarop de Pendrecht Universiteit de kracht van wijkbewoners mobiliseert, door hen niet te presenteren als ontvangende partij, maar als brenger. Je zou haast kunnen zeggen dat een belangrijke doelgroep van de Pendrecht Universiteit, de ambtenaren en bestuurders die er kunnen leren over de bewoners, niet de doelgroep van de Ab Harrewijn Prijs is. Toch zijn het uiteindelijk de bewoners van een van de minst rijke wijken van Nederland die profiteren van wat de Pendrecht Universiteit hen laat zijn.
Foto’s van de uitreiking
Ine Spuls, de winnares van 2011, vertelde wat een prijs winnen met je doet
Senator Tof Thissen sprak over het sociale beleid van de afgelopen tien jaar: de mens staat nog altijd niet centraal
De genomineerden, van links naar rechts: Dick Smeijers, Ellen Hoogveld, Leida Schuringa, Bien Hofman, Savitri Chandrikapersad en Bea Ganesh
Het Kobra Ensemble verzorgde een a capella intermezzo
Juryvoorzitter Paul Rosenmöller voerde de spanning op …
… en reikte de prijs uit aan Bien Hofman
Informatie van de genomineerden
De Wonne
De Wonne wordt gevormd door leefgemeenschappen in Almelo, Enschede en Glanerbrug. De Wonne Enschede is gehuisvest in een oud klooster gelegen naast het Muziekcentrum te Enschede. Wonne betekent GELUK; maar heeft ook met wonen te maken. De Wonne is een vereniging met kerngroep leden die zich ten doel stelt geld en goed SAMEN TE DELEN. Anders gezegd: gastvrij zijn, hergebruik stimuleren, en bezinning vorm geven.
De Wonne is een religieuze interkerkelijke gemeenschap die zich laat inspireren door Jezus van Nazareth, Franciscus van Assisi, Gandhi en anderen. Dit wordt praktisch gerealiseerd door: het opvangen van mensen in probleemsituaties, het runnen van twee kringloopwinkels en het pogen centrum te zijn voor gebed en bezinning. Ons huis kent per dag vier tijden van gebed en bezinning. Deelname is niet verplicht. Elke zondagochtend is er een viering, om 11 uur in de meditatiezaal, die open staat voor iedereen.
De Wonne is geen professionele hulpverleningsinstelling. Ze probeert zo veel mogelijk een “groot huisgezin” te zijn. De gasten (+/- 30) hebben bijna allemaal een professionele ondersteuning van “buiten”. De Wonne is in beginsel een “doorgangshuis”, na verloop van tijd gaan onze gasten weer zelfstandig hun weg. Twee keer per week gaat een groep uit de Wonne naar de markt te Enschede waar, bij het einde van de markt door veel marktkooplieden ons “resten” worden aangeboden: groente, fruit vis, gebak en bloemen. De Wonne wordt ook wel eens gekarakteriseerd als een “klooster waar een straat doorheen loopt”. Veel vrijwilligers (+/- 25) ondersteunen het dagelijks werk: koken, sorteren van kleding, gastvrouw/heer zijn, etc. Ons huis is, door het meewerken van de gasten en de vrijwilligers, een leefbare plek, waar we proberen wat warmte door te geven.
Alle kerngroepleden zijn mentrix/mentor van één of meer gasten. Elke donderdagmiddag vergadert de kerngroep (vaste groep) over het wel en wee in huis, aanvragen en “intake” komen aan de orde. Daarnaast hebben we nog twee keer per week een “koffievergadering” aan het einde van de middag. Elke werkdag is er ’s ochtends om 9.00 uur een werkbespreking om het dagelijkse werk te verdelen. De kerngroep wordt regelmatig (1 x per 7 weken) gecoacht door drs. Piet v.d. Hooven, psycholoog en kerkelijk opbouwwerker.
Atelier voor de Overlevingskunst
“Ik ben Ellen Hoogveld. Ik ben 58 jaar, woon samen en heb twee kinderen van 18 en 20. Ik heb diverse opleidingen in de hulpverlening gedaan en enkele jaren kunstacademie. Altijd ben ik in mijn werk op zoek geweest naar de combinatie van kunst en hulpverlening. Een groot deel van mijn carrière heb ik in de psychiatrie en met straatjongeren gewerkt. Ik vind mensen, die aan de rand van de samenleving verkeren vaak bijzonder, uniek. Het zijn overlevers en vaak warme, kwetsbare en betrokken mensen.
Zo’n tien jaar geleden kwam ik als vrijwilliger bij Stichting Het Kruispunt Nijmegen, een stichting die het straatpastoraat voor dak- en thuislozen in Nijmegen verzorgt. Daar heb ik het Atelier van de Overlevingskunst opgezet. Ik wilde dak- en thuislozen ontmoeten en hen een gezicht geven, uit de anonimiteit halen. Ook zij hebben behoefte aan zingeving, aan ertoe doen.
Met het Atelier wil ik hen gelegenheid bieden om kleur aan hun leven te geven, hun krachten te ontdekken en te benutten, om tot uitdrukking te brengen wat woorden niet kunnen zeggen en hun dromen en wensen te visualiseren. We zijn begonnen met het Atelier, maar we hebben ook enige tijd een Galerie van de Overlevingskunst gehad in een leegstaand kerkgebouw. Daar konden we exposeren en aan grote objecten werken. Helaas was het gebruik van die kerk tijdelijk en we hebben nog geen vervangende ruimte gevonden.
Voor de kunstobjecten maken we vaak gebruik van ogenschijnlijk waardeloos materiaal, we maken daar iets moois van. Het Atelier ‘draait’ met behulp van vrijwilligers en dak- en thuislozen zelf. Nog een paar steekwoorden, die ik belangrijk vind: kleinschalig, huiskamergevoel, welkom, gezien worden, betrokken, ontmoetingsplek, structuur in het leven, zingeving, er zijn, luisteren, lachen, koffie, boterham.
Mijn grote droom is een horecagelegenheid waar mensen een warm onthaal en een betaalbare, goede maaltijd kunnen krijgen, en waar kunst en hulpverlening gecombineerd worden. Zelfgemaakte kunst aan de muren, hulp voor wie daar behoefte aan heeft. Het moet kleinschalig en eenvoudig zijn, een echte huiskamer voor dak- en thuislozen, die zichzelf kan financieren.”
Quality Centre Vluchtelingvrouwen
Het Quality Centre Vluchtelingvrouwen (QC) te Utrecht heeft zich de afgelopen vijf jaar ontwikkeld tot een interculturele vrijwilligersorganisatie van wereldvrouwen. Gezamenlijk vormen zij een netwerk van ruim 100 vrouwen die elkaar steunen en van elkaar leren. 45 vrouwen vervullen een actieve rol.
Doel van QC is het ondersteunen van vrouwen met een vluchtachtergrond om hun kwaliteiten en talenten te ontdekken, te ontwikkelen en in te zetten in de samenleving. Dit krijgt vorm via contact met vrijwillige coaches (koppels), netwerkontwikkeling en activiteiten/projecten. QC heeft een succesvol model ontwikkeld voor integratie van vluchtelingvrouwen. Onderzoek van de Universiteit Utrecht wijst uit dat alle deelneemsters aan de coachtrajecten in 2008 en 2009 concrete resultaten bereikt hebben: een opleiding, stageplek of baan gevonden, meer kennis over de Nederlandse cultuur, betere beheersing van de Nederlandse taal en bij alle vrouwen is het zelfvertrouwen sterk toegenomen.
Op dit moment worden de volgende activiteiten georganiseerd:
- Het vrouwenproject: koppelen van coaches aan vluchtelingvrouwen en opbouw QCNetwerk
- Het meidenproject: maatjesproject voor vluchtelingmeisjes van 12-18 jaar plus activiteiten
- EU project: uitwisseling van ervaringen met vluchtelingvrouwen organisaties uit Denemarken, Engeland en België; samenwerking met Haleh Ghorashi, Vrije Universiteit Amsterdam
- Cooking2Connect: eens per maand wordt een avond georganiseerd waarin één vluchtland centraal staat met eten, informatie en culturele elementen verzorgd door vrouwen uit dat land
- Salons: eens per 6 weken nodigt QC een interessante spreekster uit en delen we onze ervaringen over een bepaald thema
- Kapperscursus: een vrouw uit ex-Joegoslavië verzorgt een cursus voor 5 vluchtelingvrouwen
QC gaat door en innoveert!! In 2011 hebben we ingezet op een vernieuwde organisatie waarin ook zonder betaalde krachten het netwerk levend blijft en gevoed wordt door de vrouwen zelf (holacratisch model). Binnen de organisatie wordt zo veel mogelijk met interculturele koppels gewerkt.
In 2012 wordt de focus meer gericht op werk (vluchtelingvrouwen is de groep met de hoogste werkloosheid van alle bevolkingsgroepen). Een volgende belangrijke stap daarin zal zijn het ontwikkelen van een sociale onderneming waarin vluchtelingvrouwen en meiden vanuit een veilige omgeving de stap kunnen zetten naar de arbeidsmarkt via training, begeleiding, oefensituaties en kleine bedrijfsmatige initiatieven zoals een kapperscollectief en cateringbedrijf.
Pendrecht Universiteit
De Pendrecht Universiteit zit boordevol lessen uit deze Rotterdamse wijk. De docenten, wetenschappelijk medewerkers, professoren en eredoctoren zijn bewoners van de wijk, trots op hun wijk en klaar voor de toekomst! Binnen Vitaal Pendrecht werken ze samen met instanties, ondernemers en politici voor meer verbeteringen in hun wijk.
De Pendrecht Universiteit is een universiteit (kenniscentrum)van bewoners onderling, waarin àlle bewoners passen. Het doel is dat er weer een duurzame samenleving ontstaat waar je trots op kunt zijn dat je er deelgenoot van bent geweest.
Het middel is dat de bewoners colleges geven aan professionals. Onder professionals verstaan we locale ambtenaren, medewerkers van woningcorporaties, zorginstellingen en andere belanghebbende organisaties en politici, met als doel kennis van de bewoners aan hen over te dragen over onderwerpen die hen bezighouden.
De Pendrecht Universiteit heeft de volgende faculteiten:
- Uit een samenspraak van Pendrecht Zet Door en de deelgemeente is de Kunst en Cultuur faculteit ontstaan. Vitaal Pendrecht werkt samen met o.a. bureau BAF (Bureau d’Arts Sans Frontieres) om dit handen en voeten te geven. De bedoeling is om via dit platform de bewoners zelf anderen van hun kennis en ervaring deelgenoot te maken.
- Sport faculteit bestaat uit samenwerking met de sport en spelverenigingen om middels activiteiten en clinics de mogelijkheden tot binding met je leefomgeving te versterken.
- Binnen onze multiculturele samenleving leven diverse godsdiensten. Door middel van de Theologische faculteit wordt getracht om samen tot nieuwe idealen te komen.
- Medische faculteit Door de sterke wijzigingen in het zorgstelsel en de gewijzigde samenstelling van de multiculturele samenleving is er een discrepantie ontstaan tussen de standaard en de werkelijke behoefte van vraag en aanbod. Het uiteindelijke doel is een platform te creëren om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen.
- Faculteit van de Vernieuwing Het mobiliseren van wensen en gedachten van de bewoners met betrekking tot de inrichting van en beheer tijdens de herstructurering van de leefomgeving.
Bea Ganesh en Savitri Chandrikapersad
Bea Ganesh en Savitri Chandrikapersad zijn twee vrouwen van Hindoestaanse afkomst, geboren in Suriname en getogen in de Haagse Schilderwijk. Sinds vele jaren zetten zij zich belangeloos en met hart en ziel in voor hun multiculturele woongemeenschap de “Seniorenflat de Houtzagerij” aan de Hobbemastraat en ook voor andere ouderen in de buurt ongeacht hun achtergrond.
Hier zijn 62 woningen waar zij zelf ook wonen en werken. Bea en Savitri zetten zich onvermoeibaar in voor deze kwetsbare groep en doen dat op diverse manieren. Zij houden zich bezig met de veiligheid en leefbaarheid samen met politie en verhuurder woningcorporatie HaagWonen. Dankzij bemiddeling van HaagWonen is er een ontmoetingsruimte gecreëerd waar zij hun koffiemiddagen, muziekavond en andere activiteiten houden. Ook deskundigen worden uitgenodigd om voorlichting te geven over Ouderenmishandeling, diabetes, Thuiszorg tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten enz.
Bea en Savitri zorgen ervoor dat er geen vervuiling optreed zo ja, dan spreken zij de veroorzaker er op aan.
Ze stimuleren bewoners in de wijk om een bewonerscommissie op te richten. In samenwerking met HaagWonen hebben zij zich ingezet voor het heropenen van de ontmoetingsruimte van de Hindoestaanse woongroep Kamalhuis, waardoor het weer mogelijk is geworden om in de wijk diverse activiteiten te organiseren. Met medewerking en financiele steun van Haagwonen kunnen zij het Paasfeest, Divalifeest (het lichtfeest) en het Kerstfeest voor de bewoners organiseren.
Een niet te onderschatten deel van hun werk is het verzorgen van uitjes voor ouderen uit de wijk. Deze groep mensen heeft een laag inkomen en maakt gebruik van de Haagse Ooievaarpas, die in veel gevallen 50% korting op activiteiten geeft. Zo wordt er een “Rondje Den Haag gedaan”, waarbij uitleg wordt gegeven over de geschiedenis van de stad den Haag b.v. over het Vredespaleis, de Tweede Kamer. Regelmatig musea bezoek met name het Mauritshuis, Panorama Mesdag etc.
Zij organiseren ook de door de gemeente aangeboden dagtochten voor Ooievaarpashouders. Er zijn tochten gemaakt naar de Zeeuwse Waterkering in combinatie met het Rien Poortvlietmuseum; China Boat in Rotterdam in combinatie met “Wereldmuseum de Tibetgroep. Zij houden zich strikt aan een combinatie van gezellig uit met een educatief tintje, iets wat bijzonder wordt gewaardeerd door alle deelnemers.
Op deze manier krijgen wijkbewoners een bredere kijk op Nederland. Hoewel velen moeilijk ter been zijn en gebruik moeten maken van een stok of rollator, is dit voor Bea en Savitri geen enkel bezwaar, dat doen ze er gewoon bij.