Ine Spuls wint Ab Harrewijn Prijs 2011
Ine Spuls, initiatiefnemer van Villa Bedreivigheid in Doetinchem wint de Ab Harrewijn Prijs 2011. Juryvoorzitter Paul Rosenmöller maakte dit bekend tijdens de uitreiking, die plaatsvond op vrijdag 13 mei vanaf 15.00 uur in r.-k. spiritueel centrum De Boskant in Den Haag.
Ine Spuls is de Villa (Stichting Eigen Bedreivigheid) gestart naar aanleiding van de vraag van dak-, thuis en basislozen. De verwaarloosde staat van het pand en de tuin werd het beginpunt van bedreivigheid. De Villa is voor, door en met de doelgroep. Ze deint mee met de (on)mogelijkheden van de bezoeker. De Villa gebruikt geen zorgconcept, maar een werkfilosofie. Daardoor wordt de Villa eigendom van de mensen zelf. Zij worden hun eigen hulpverlener, docent, manager.
Het juryrapport
Foto’s van de uitreiking
Informatie van de genomineerden
Het juryrapport
Als jury van de Ab Harrewijn Prijs zijn we ieder jaar weer een beetje benauwd: zouden er wel nominaties komen? Zijn er weer nieuwe initiatieven die eerder aan onze aandacht ontsnapt zijn? De brievenbus blijft lang leeg, ook na onze oproepen, maar een paar dagen voor de deadline komen de brieven en de mailtjes – soms met nominaties, soms met het verzoek of een paar dagen te laat ook goed is.
En zo kon de jury ook dit jaar weer kiezen uit een respectabel aantal genomineerden, namelijk achttien. Het volume en de diversiteit blijft ons verbazen. Tegelijk signaleren deze voorgedragen initiatieven twee ontwikkelingen. Aan de ene kant gaat het niet goed met een deel van de Nederlanders. Er is allerlei persoonlijke, sociale, materiële problematiek waar met name de voorzieningen van de overheid te weinig op aansluiten of kunnen doen. Aan de andere kant laten juist die kwetsbare mensen zien dat zij vanuit hun kracht veel kunnen en komen zij op voor elkaar op weg naar een betere samenleving voor allemaal.
Laten we nog één keer de vijf genomineerden van vandaag in herinnering roepen. Viki Alberdi – helaas afwezig, maar vertegenwoordigd door Lourdes Villamil – van de parochie La Sagrada Familia in Rotterdam, die talloze maatschappelijke taken verricht voor Spaanstaligen in de stad. Joke de Haas uit Eindhoven, die zich al dertig jaar inzet voor zelfhulp in de breedste zin van het woord. Ivonne Meeuwsen van het Tientjesproject, dat mensen met een laag inkomen de mogelijkheid biedt hun eigen werk in de wereld te zetten. Henny van de Nagel, die in Utrecht Huize Agnes begonnen is om vrouwen en kinderen zonder verblijfspapieren van de straat te houden. En tenslotte Ine Spuls uit Doetinchem, waar zij met en voor daklozen Villa Bedreivigheid begon.
De jury zou deze genomineerden niet uitgekozen hebben als ze niet allen de prijs verdienden. Degenen die de uitreiking eerder meemaakten weten dat de jury ultiem altijd Ab Harrewijn in herinnering roept en zich afvraagt wat hij nou mooi gevonden zou hebben. Ab kon altijd zeer scherp zijn in zijn keuzes.
Een van de zaken waar Ab veel waarde aan hechtte was zelfredzaamheid. De onderkant van de samenleving moest niet zozeer geholpen worden als wel ‘ontholpen’, dat wil zeggen op eigen benen gezet. Bij de keuze van dit jaar heeft die overweging een belangrijke rol gespeeld. Het winnende project van dit jaar valt op doordat het zo nadrukkelijk een beroep doet op de zelfredzaamheid van mensen van wie dit niet verwacht wordt. Het combineert hulp en empowerment op een originele manier in een thuis … een villa. De winnaar van de Ab Harrewijn Prijs 2011 is Ine Spuls.
De jury vindt Villa Bedreivigheid een fraai concept. Het biedt dak- en thuislozen nadrukkelijk een eigen plek, waar zij ook zelf verantwoordelijkheid voor dragen. De Villa biedt de mensen ook opleidingskansen en manieren waarop zij ervaring voor een beroep kunnen opdoen. Daardoor is het geen passieve opvang, maar een plaats die mensen uitdaagt om zelf zoveel mogelijk het heft in handen te nemen. De filosofie van het ontwikkelen van mensen, hun vaardigheden, zorgen voor een gezamenlijk thuis en het uitgaan naar de samenleving spreekt de jury erg aan en is daarom prijzenswaardig.
Foto’s van de uitreiking
Zo’n 120 mensen waren aanwezig in De Boskant, onder wie de ouders van Ab Harrewijn en GroenLinks partijleider Jolande Sap
Marcia Kroes, de winnares van vorig jaar, waarschuwde de genomineerden voor wat hen te wachten staat als ze winnen
Christian Jongeneel interviewt de genomineerden, van links naar rechts Flores Billamil namens de verhinderde Viki Alberdi, Yvonne Meeuwsen, Joke de Haas, Ine Spuls en Henny van den Nagel
Doekle Terpstra haalde als spreker herinneringen op aan Ab Harrewijn en prees de genomineerden voor hun maatschappelijke inzet
Het Haagse jazzkoor High C verzorgde een muzikaal intermezzo
Juryvoorzitter Paul Rosenmöller voerde lang de spanning op
Ine Spuls won de prijs
Informatie van de genomineerden
Sagrada Familia
La Sagrada Familia is een RK Parochie voor mensen uit meer dan twintig Spaanssprekende landen. Deze gemeenschap hecht groot belang aan onderlinge ontmoeting, ondersteuning en bruggen bouwen. Ze probeert haar steentje bij te dragen aan onze interculturele samenleving.
Als geloofsgemeenschap vindt ze hiervoor inspiratie in de persoon van Jezus van Nazareth, die ons bewust maakt van het feit dat wij niet alleen broeders en zusters van elkaar zijn, maar ook verantwoordelijk voor elkaar zijn.
De oprichting van de stichting Nuestra Casa, eind 2009, is hiervan een voorbeeld. Binnen deze stichting werken veel vrijwilligers uit de eigen geloofsgemeenschap maar iedereen is van harte welkom. De stichting is een steunpunt voor Spaanssprekenden en ondersteunt enkele diaconale projecten van de Spaanssprekende parochie en begeleidt daarin actieve vrijwilligers. Viki Alberdi is een van de diaconale vrijwilligers, die een brugfunctie slaat tussen Spaanstalige mensen en de Nederlandse samenleving.
De parochie werd in de jaren zestig opgericht voor met name Spaanstalige havenarbeiders en zeelieden, die zich in Rotterdam vestigden in de hoop een beter bestaan op te bouwen. Een aantaal van hun leven op hun oude dag in armoede en in de isolement.
In de loop van de jaren zijn er ook veel mensen uit heel Latijns Amerika, voor wat voor reden ook, hier gekomen. Van slachtoffers van mensenhandel of door een liefdesrelatie tot , studie of werk. De vrouwen zijn in de meerderheid.
Een belangrijk project van de stichting is het ‘Casa Abierta’ ofwel Open Huis. Dat verzamelt verschillende projecten. In een eerste intake gesprek kijken wij samen met hen (mensen in nood) wat ze nodig hebben: tolken, informatie, noodhulp, schuldingsanering. We verwijzen naar de verschillende instanties of andere werkgroepen, de voedselbank, helpen mee om de papieren in orde te krijgen, organiseren Nederlandse lessen. Een Spaanstalige advocaat en een psycholoog zijn ook aanwezig.
Er zijn ook andere projecten zoals:
- Cercania (Nabijheid) zorg voor ouderen, zieken of geïsoleerden.
- Visitas Carcel (bezoek aan gevangenen) zorg voor (ex)gedetineerden.
- Apoyo a la Mujer (vrouwenondersteuning) dit project zorgt voor opvang van vrouwen in probleemsituaties, geven hen aandacht en advies en helpen hen hier hun weg te vinden. Apoyo a la Mujer heeft in 2009 de Diaconale prijs Brood en Rozen van het bisdom Rotterdam gekregen.
Zelfhulp Netwerk
In Eindhoven is Joke de Haas al twintig jaar actief in het opzetten van zelfhulpgroepen van en voor vrouwen. Vanuit eigen ervaringen in de psychiatrie is ze begonnen om met lotgenoten de eigen ervaringen te vertellen. Van daaruit zijn vrouwen begonnen met elkaar te ondersteunen en te helpen. Ze is de oprichtster van de Stichting Zelfhulp Netwerk Zuidoost Brabant.
Op dit moment draaien er maar liefst 52 groepen, die elk een ander aspect van een psychische beperking omvatten. Het gaat om eetstoornissen, afasie, angsten, weinig zelfbeeld. Het Netwerk blijft een laagdrempelige organisatie van en voor mensen met praktische en geestelijke problemen.
Al het vrijwilligerswerk heeft geleid tot het Huis voor de Informele Zorg in Eindhoven, dat inmiddels in Woensel te vinden is. Joke de Haas is een bijzonder mens, een steunpilaar, een dieselmotor met een duurzame kracht, een toeverlaat voor velen. Zij gebruikte haar eigen kwetsbaarheid om kracht te winnen, samen met lotgenoten. Die kracht heeft ze ingezet in het netwerk van zelfhulpgroepen in het Brabantse. Joke de Haas is het prototype van empowerment, het streven van mensen om tot krachtbronnen voor zichzelf, anderen en de samenleving te worden.
Tientjesproject
In juli 2009 zijn drie vrouwen met een bijstandsuitkering en voedselbankindicatie met het project Tientjes, Talent en Toekomst gestart. Het zijn Ivonne Meeuwsen, Caroline van Rooij en Erna Smeekens.
Tientjes is een sociale onderneming die mensen met minder geld mogelijkheden biedt om werk te maken van passie. En mensen kansen geeft om gebruik te maken van de meest uiteenlopende kansen en mogelijkheden voor tientjes.
Iedereen heeft een talent, iedereen heeft dingen waar die goed in is, blij van wordt: als je daar iets mee doet, word je blij, krijg je energie. Het project biedt mensen met een laag inkomen de mogelijkheid om voor een tientje hun eigen werk in de wereld in te zetten. En om voor tientjes van ongekende mogelijkheden gebruik te maken zoals seminars, opleidingen en workshops.
Mensen kunnen hun talenten en vaardigheden inzetten in het maken van producten of het aanbieden van een dienst. Daardoor wordt Talent leven in geblazen, wordt het zichtbaar. Daarnaast bieden Maatschappelijk en sociaal betrokken ondernemers diensten of producten aan waardoor er voor tientjes mogelijkheden worden gecreëerd die tot dan ondenkbaar waren. Seminars, workshops en opleidingen komen binnen bereik, zodat mensen groei- en ontmoetingskansen krijgen en in hun Talenten durven gaan geloven.
Hoe werkt Tientjes?
Je meldt je aan op de site als Deelnemer: tientje per jaar.
Je kunt dan van al het aanbod op de site gebruik maken.
Als je wilt kun je je eigen advertentie zetten: 1 tientje per jaar.
Je krijgt dan je eigen advertentie ruimte voor een heel jaar, waarin je jouw aanbod kunt zetten, jezelf kunt presenteren, foto’s en een filmpje kunt uploaden. De advertentie beheer je een jaar lang helemaal vrij. Voor 2 tientjes ben je deelnemer en adverteer je een heel jaar met Jouw Ding.
Zowel Tientjesdeelnemers als niet-Tientjesdeelnemers kunnen de site bekijken en zien wie er allemaal aanbiedingen doet.
In Tientjes wordt het onmogelijk mogelijk!
Huize Agnes
‘Vrouwen zonder verblijfspapieren hebben nergens recht op, dus ligt uitbuiting op de loer’, zegt Henny van den Nagel. ‘Ze zijn te kwetsbaar om op straat of in de daklozenopvang te leven. Huize Agnes biedt hen een veilige plek.’
Toen haar pensioen als verpleegkundige in zicht kwam, besloot Henny van den Nagel zich in te zetten voor de zwaksten in Nederland. Ze richtte een stichting op en vond een pand. Op 12 oktober 2006 opende Huize Agnes in Utrecht haar deuren. Het huis biedt onderdak aan zo’n acht vrouwen en evenzoveel kinderen. Elk gezin heeft een eigen kamer.
‘Er komen vrouwen uit de hele wereld – van China tot Afrika – die om allerlei redenen hun land hebben verlaten en geen papieren hebben. Ze zijn gevlucht voor oorlog, omdat ze bang zijn voor hun leven, een beter leven willen voor zichzelf en hun kinderen of ze zijn slachtoffer van vrouwenhandel.’
Sinds de opening zit Huize Agnes altijd vol. De vrouwen worden verwezen door allerlei instanties en komen uit het hele land. Omdat zij geen inkomen hebben, voorziet de stichting in hun dagelijkse behoeften, maar er wordt niet over hen gemoederd. De vrouwen koken zelf en houden zelf het huis schoon.
Coördinator Henny van den Nagel zorgt, samen met een coach, voor de dagelijkse gang van zaken in huis en voor rust en harmonie. ‘We kijken eerst naar de geestelijke en lichamelijke gezondheid van vrouwen en kinderen die binnenkomen. Er is bijna altijd achterstallig onderhoud, dus daar maken we werk van. Dan kijken we of vrouwen wel een goede advocaat hebben. We schrijven de kinderen in op school. Zij hebben gelukkig wel overal recht op: op onderwijs en gezondheidszorg. Ze krijgen ook hulp van Utrechtse instanties, zoals het Jeugd Adviesteam en het Opvoedbureau.’
Bij Huize Agnes werken nog zo’n zestien vrijwilligers. Ze geven Nederlandse les, fietsles, doen klusjes, nemen de kinderen mee naar het park en helpen bij verhuizingen. Er is een team ‘ambassadeurs’ die manieren bedenken om Huize Agnes te financieren en dat is hard nodig. Er komt wel geld binnen via donateurs, de woningcorporatie en kerken. Fondsen kunnen wel helpen, maar vaak niet voor de exploitatie van het huis.
Villa Bedreivigheid
De Villa. De Villa is zomaar gebeurd. Daar is nauwelijks over nagedacht. Het moest gewoon. Er was een vraag. En niemand gaf antwoord. Niemand hoorde de vraag ook echt. Want als je een vraag niet hoort, hoef je hem ook niet te beantwoorden, toch?
De vraag luidde: ik wil wat doen, ik verveel me. De vraag kwam van de jongens die de straat tot hun domein hadden verklaard.
Als je altijd op je probleem wordt aangesproken, raak je kwijt dat je ook nog wat kon.
Wat je kunt wordt omgezet in een ontdekkingstocht in de Villa. In de Villa ben je geen patiënt, geen hulpvrager, geen verslaafde, geen crimineel, geen armoedzaaier. In de Villa draait het niet om je Probleem, maar je Product, zodat een Prestatie kan volgen.
En wie je dan bent, dat bepaal je zelf. Daar spreek ik je op aan. Ambachtsman, fietskoerier, kok of meubelmaker, you name it. Ik word er blij van.
Wat zal ik meer vertellen. De Villa laat zich niet in woorden vangen. Je moet het voelen en ondergaan. Of kijk op www.bedreiv.nl. De aansluiting met de maatschappij gebeurt dan als vanzelf.
Op jouw voorwaarden, op wat jij kan. En is het bijzonder? Ja, want de eerste stap van Probleem naar Product is bepaald niet makkelijk. Is het bijzonder? Nee, want na de eerste stap volgt altijd een tweede en voor dat je het weet ben je aan het lopen.
Maar het begint bij de vraag die gesteld wordt. En als je de vraag hoort, verbind je je met het antwoord. En kijk wat er voor terugkomt: bedreivigheid alom. En zo horen we bij elkaar en is het niet belangrijk of jij de vrager was of ik.
Ine Spuls